Top 11 # Dấu Hiệu Dậy Thì Muộn Ở Nam Xem Nhiều Nhất, Mới Nhất 2/2023 # Top Trend

Dậy thì muộn là khi trẻ không có bất kỳ dấu hiệu phát triển nào của tuổi dậy thì (ở tuổi 13 đối với bé gái và tuổi 14 đối với bé trai). Dấu hiệu dậy thì muộn cụ thể ở bé gái là: 13 tuổi mà ngực vẫn không có dấu hiệu phát triển, còn ở bé trai là 14 tuổi mà tinh hoàn chưa có dấu hiệu phát triển.

Dậy thì là gì?

Dậy thì là quá trình trưởng thành về mặt thể chất và tính dục bao gồm sự phát triển các đặc điểm sinh dục thứ cấp, cũng như sự phát triển, thay đổi về kết cấu cơ thể và sự trưởng thành về tâm lý xã hội.

Dậy thì là khoảng thời gian có sự thay đổi to lớn đối với trẻ vị thành niên trong giai đoạn 12 -18 tuổi, ngay cả khi trẻ trải qua một quá trình dậy thì “bình thường”. Những thay đổi xảy ra ở hầu hết các khía cạnh trong cuộc sống của trẻ, nhu cầu học tập tăng lên, các mối quan hệ xã hội cũng trở nên phức tạp hơn, việc tự lập có thể sẽ gây nản chí đối với vài trẻ và những sự thay đổi thể chất cũng mang tính thách thức đối với trẻ. Dù là dậy thì sớm hay dậy thì muộn đều có thể mang lại những khó khăn cho trẻ. Vì vậy, gia đình và bạn bè cần hỗ trợ trẻ vị thành niên khi trẻ đến giai đoạn trở nên “khác” so với các bạn đồng trang lứa.

Dấu hiệu dậy thì đầu tiên ở trẻ gái là ngực bắt đầu phát triển vào bất kỳ thời điểm nào trong giai đoạn 8 -14 tuổi nhưng thường là ở tuổi 11. Lông vùng kín cũng mọc sau đó vài tháng, kinh nguyệt thường xuất hiện 2 năm sau khi ngực bắt đầu phát triển. Các trẻ gái có sự phát triển tăng vọt rõ rệt ở đầu giai đoạn dậy thì và ở thời điểm xuất hiện kinh nguyệt. Hầu hết các trẻ gái sẽ có kinh nguyệt lúc 13 tuổi và phát triển hoàn chỉnh ở khoảng tuổi 15. ­

Dấu hiệu dậy thì đầu tiên ở trẻ gái là ngực bắt đầu phát triển

Đối với trẻ trai, dấu hiệu dậy thì đầu tiên là tinh hoàn phát triển lớn hơn, nhưng dấu hiệu này thường không rõ ràng lắm. Vài tháng sau, kích thước dương vật trở nên lớn hơn và mọc lông vùng kín. Những thay đổi này xảy ra bất kỳ thời điểm nào trong giai đoạn 9 -15 tuổi, nhưng hầu hết các trẻ trai nhận thấy sự thay đổi khi 12 tuổi. Sự phát triển tăng vọt ở trẻ trai chậm hơn so với trẻ gái, thường là khi 14 tuổi, và chiều cao của trẻ sẽ được hoàn thiện khi đến 17 tuổi hoặc sau đó.

Khi con dậy thì muộn

Trẻ gái dậy thì muộn thường sẽ cảm thấy khác biệt so với các bạn cùng trang lứa

Những trẻ trai và trẻ gái dậy thì muộn đôi lúc phải chịu đựng sức ép từ việc bị trêu chọc và bắt nạt tàn nhẫn bằng lời nói lẫn hành động. Trẻ vị thành niên dậy thì muộn có thể vì sự căng thẳng đó hình thành các rối loạn hành vi và cảm xúc. Do đó việc sớm xác định và tiếp cận vấn đề, với sự giúp đỡ từ bác sĩ nội tiết nhi là rất quan trọng.

Dấu hiệu dậy thì muộn

Dấu hiệu dậy thì muộn ở bé gái:

13 tuổi mà ngực vẫn không có dấu hiệu phát triển.

4 năm kể từ khi bắt đầu dậy thì mà ngực vẫn chưa phát triển hết.

14 tuổi rưỡi mà vẫn chưa xuất hiện kinh nguyệt.

Ở bé trai, dấu hiệu dậy thì muộn là:

14 tuổi mà tinh hoàn chưa có dấu hiệu phát triển.

3 -4 năm từ khi bắt đầu dậy thì mà dương vật và tinh hoàn vẫn chưa phát triển hết.

Nguyên nhân dậy thì muộn

Một vài nguyên nhân có thể khiến trẻ dậy thì muộn như :

Thể trạng phát triển chậm: Một vài trẻ vị thành niên chỉ đơn giản là phát triển chậm, đây là nguyên ngân phổ biến nhất gây ra dậy thì muộn, đặc biệt là ở các trẻ trai.

Thể trạng phát triển chậm là nguyên ngân phổ biến nhất gây ra dậy thì muộn

Vấn đề về sức khỏe: Bệnh mạn tính – như tiểu đường, xơ nang, bệnh celiac, bệnh thận hoặc hen suyễn – có thể gây ra dậy thì muộn. Một nguyên nhân phổ biến khác là suy dinh dưỡng, thường xảy ra do vấn đề sức khỏe, rối loạn ăn uống hoặc do việc sử dụng thuốc (điều trị rối loạn tăng động giảm chú ý là một ví dụ). Các điều kiện khác ảnh hưởng đến dậy thì bao gồm các rối loạn di truyền, nhiễm sắc thể dị thường và các khối u.

Sử dụng một số thuốc nhất định: Một số thuốc hóa trị và thuốc thần kinh có thể trì hoãn dậy thì.

Dậy thì muộn là tình trạng tuổi dậy thì không bắt đầu vào thời điểm thông thường. Tuổi dậy thì là thời điểm cơ thể của trẻ em bắt đầu trưởng thành. Thường bắt đầu trong độ tuổi từ 7 đến 13 cho nữ trong độ tuổi từ 9 đến 15 cho nam. Lúc này tuyến sinh dục của trẻ bắt đầu tăng cường sản xuất các hormone sinh dục (testoterone ở bé trai và estrogen ở bé gái) dưới sự tác động của vùng dưới đồi và tuyến yên.

2. Biểu hiện và xác định dạy thì muộn ở nam và nữ

2.1 Dậy thì muộn ở bé trai

Nhận biết quá trình dậy thì đang diễn ra ở con trai là tinh hoàn lớn dần. Tiếp theo là sự phát triển của dương vật và sự xuất hiện của lông mu. Quá trình dậy thì diễn ra khi tuyến yên bắt đầu tiết ra nhiều hơn hai loại hormone là luteinizing (LH) và hormone kích thích nang trứng (FSH) – chất khiến tinh hoàn phát triển. Tạo ra hormone nam testosterone. Sự phát triển tăng vọt thường bắt đầu trong vòng 1 năm kể từ lúc trẻ có dấu hiệu dậy thì đầu tiên. Thường vào lúc 15 tuổi.

Nếu con bạn đã bước qua tuổi 14 và không có các dấu hiệu trên. Có thể bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra vật lý để đánh giá về kích thước của tinh hoàn và dương vật của trẻ. Nếu kết quả kiểm tra cho thấy dương vật và tinh hoàn không lớn hơn trước. Dù con đã 14 tuổi thì con bạn bị dậy thì muộn. Đôi khi là tình trạng giai đoạn tăng trưởng sinh dục bị trì hoãn hơn 5 năm.

Về thể chất, hầu hết các bé trai dậy thì muộn thường thấp hơn nhiều so với các bạn đồng trang lứa. Nguyên do là giai đoạn phát triển nhảy vọt của bé chậm hơn các bạn. Tuy nhiên, con bạn sẽ phát triển đuổi kịp bạn bè vào năm 18 tuổi. Có chiều cao bình thường như người trưởng thành.

2.2 Dạy thì muộn ở bé gái

Giai đoạn dậy thì ở bé gái bắt đầu khi tuyến yên sản xuất hai loại hormone là hormone luteinizing (LH) và hormone kích thích nang trứng (FSH). Hormone này khiến buồng trứng phát triển. Bắt đầu sản sinh estrogen. Giai đoạn tăng trưởng nhảy vọt ở bé gái bắt đầu ngay sau khi ngực phát triển và chu kỳ kinh nguyệt đầu tiên sẽ xuất hiện khoảng 2 – 3 năm sau đó. Một bé gái 13 tuổi mà ngực chưa phát triển thì được coi là dậy thì trễ.

Để xác định, bé gái cần phải xét nghiệm máu và các xét nghiệm khác để đo mức hormone LH, FSH, estradiol. Nếu kết quả xét nghiệm cho thấy hormone LH và FSH ở mức cao. Điều này nghĩa là buồng trứng không hoạt động bình thường. Trong trường hợp này, phải kích thích tuyến yên sản sinh ra hormone để kích thích buồng trứng hoạt động mạnh hơn. Nếu nguyên nhân gây suy buồng trứng sớm không rõ ràng, trẻ sẽ được tiến hành xét nghiệm karyotype (lập bộ nhiễm sắc thể) để khảo sát xem có bao nhiêu tế bào bị thiếu nhiễm sắc thể X.

Nếu mức hormone LH, FSH và estradiol thấp thì nguyên nhân gây dậy thì muộn có thể là do lượng mỡ cơ thể bị giảm hoặc thiếu hormone LH, FSH vĩnh viễn. Các xét nghiệm khác sẽ được thực hiện nếu bác sĩ nghi ngờ cơ thể trẻ đang thiếu loại hormone tuyến yên, chẳng hạn như chụp cộng hưởng từ não. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể chỉ định chụp X-quang tay để đo độ tuổi xương.

3. Nguyên nhân gây ra dậy thì muộn là gì?

Dạy thì muộn có thể vì một số lý do:

3.1 Lịch sử gia đình

Thông thường, nó chỉ đơn giản là một khuôn mẫu cách thức tăng trưởng và phát triển của gia đình. Ví dụ như một chàng trai hay cô gái có thể thấy rằng cha mẹ, chú, dì, anh chị em hoặc anh em họ của mình phát triển muộn hơn tuổi bình thường. Điều này thường không cần điều trị. Những thanh thiếu niên này sẽ phát triển bình thường, muộn hơn so với hầu hết các bạn cùng lứa.

3.2 Nguyên nhân từ các vấn đề y tế

Các vấn đề y tế cũng có thể gây ra sự chậm trễ ở tuổi dậy thì.

– Một số người mắc các bệnh mãn tính như tiểu đường , xơ nang , bệnh thận hoặc thậm chí hen suyễn có thể trải qua tuổi dậy. Đó là vì bệnh của họ có thể khiến cơ thể họ khó phát triển và phát triển muộn hơn. Điều trị đúng cách và kiểm soát tốt hơn các tình trạng này có thể giúp cho việc dậy thì muộn ít xảy ra hơn.

– Một người bị suy dinh dưỡng – không có đủ thức ăn để ăn hoặc không có chất dinh dưỡng tốt – cũng có thể dạy thì muộn hơn so với những người cùng ăn một chế độ ăn uống cân bằng, lành mạnh. Ví dụ, thanh thiếu niên mắc chứng rối loạn ăn uống hay chán ăn tâm thần thường giảm cân rất nhiều đến nỗi cơ thể họ không thể phát triển đúng cách. Những cô gái tập luyện liên tục trong thể thao có thể gây dạy thì muộn vì mức độ tập luyện của họ khiến họ thiếu dinh dưỡng. Cơ thể của các cô gái cần đủ chất béo trước khi họ có thể trải qua tuổi dậy thì hoặc có kinh nguyệt.

3.3 Nguyên nhân ADN

Một số người không trải qua tuổi dậy thì vào thời điểm tuổi bình thường vì có vấn đề với nhiễm sắc thể. Họ được tạo thành từ DNA có chứa các gen dạy thì muộn. Các vấn đề với nhiễm sắc thể có thể ảnh hưởng đến quá trình tăng trưởng bình thường. Ví dụ:

– Hội chứng Turner xảy ra khi một trong hai nhiễm sắc thể X của nữ là bất thường hoặc mất. Điều này gây ra vấn đề với cách một cô gái phát triển và với sự phát triển của buồng trứng và sản xuất hormone giới tính. Phụ nữ mắc hội chứng Turner không được điều trị, tuổi thọ sẽ ngắn hơn bình thường, có thể không trải qua tuổi dậy thì theo cách thông thường và có thể có các vấn đề y tế khác.

– Trẻ nam mắc hội chứng Klinefelter được sinh ra với một nhiễm sắc thể X thêm (XXY thay vì XY). Tình trạng này có thể làm chậm sự phát triển tình dục. Những trẻ mắc phải có thể có vấn đề về học tập và có thể có các vấn đề y tế khác.

4. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát sinh dạy thì muộn ở nam và nữ

Những yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc dậy thì muộn bao gồm:

Các bệnh mãn tính, ví dụ như bệnh xơ nang, bệnh tiểu đường hay bệnh thận;

Suy dinh dưỡng, có thể từ rối loạn ăn uống, hay các bệnh mãn tính như bệnh xơ nang;

Tập thể dục quá mức, ví dụ trong trường hợp vận động viên chuyên nghiệp;

Khối u hay các chấn thương bên trong khác ảnh hưởng tới các tuyến;

Các bệnh di truyền ảnh hưởng đến sự phát triển sinh dục.

Không có các yếu tố nguy cơ bệnh không có nghĩa là bạn không thể mắc bệnh. Những yếu tố trên chỉ mang tính tham khảo. Bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ chuyên khoa để biết thêm chi tiết.

5. Điều trị dạy thì muộn ở trẻ.

Việc điều trị dậy thì muộn sẽ tùy thuộc vào nguyên nhân. Trẻ em mắc chứng dậy thì muộn do thể trạng có thể không cần điều trị vì trẻ chỉ cần thêm thời gian để phát triển. Nếu nguyên nhân gây ra dậy thì muộn là do tình trạng mất cần bằng nội tiết tố hay mộ căn bệnh nào đó, bạn có thể cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ nội tiết tố nhi khoa hoặc một chuyên gia về tăng trưởng và tuổi dậy thì.

Thông thường, bác sĩ sẽ sử dụng các liệu pháp hormone ngắn hạn để giúp trẻ phát triển: – Ở bé trai, bác sĩ có thể bổ sung hormone testoterone bằng cách tiêm trực tiếp hoặc dùng miếng dán và gel bôi; – Ở bé gái, bác sĩ có thể bổ sung hormone estrogen hoặc progesterone bằng thuốc uống hoặc gel bôi.

Tuổi dậy thì là lúc cơ thể phát triển từ một đứa trẻ thành người lớn. Tuổi dậy thì thường diễn ra trong nhiều năm và độ tuổi nó bắt đầu cũng như kết thúc sẽ khác nhau ở mỗi người.

Như thế nào được gọi là dậy thì muộn?

Dậy thì muộn hay còn gọi là chậm dậy thì, là tình trạng tuổi dậy thì không bắt đầu vào thời điểm thông thường.

Bình thường, tuổi dậy thì ở trẻ thường bắt đầu trong độ tuổi từ 7 đến 13 đối với nữ và trong độ tuổi từ 9 đến 15 đối với nam. Lúc này, tuyến sinh dục của trẻ bắt đầu tăng cường sản xuất các hormone sinh dục (testosterone ở bé trai và estrogen ở bé gái) dưới sự tác động của vùng dưới đồi và tuyến yên. Các hormone sinh dục này sẽ làm các đặc trưng giới tính của trẻ phát triển, chẳng hạn như ngực và buồng trứng ở bé gái, cơ bắp và tinh hoàn ở bé trai.

Dậy thì muộn ở trẻ em được hiểu như thế nào? (Nguồn: Internet)

Tuy nhiên, với những trường hợp trẻ dậy thì muộn thì độ tuổi dậy thì của trẻ không bắt đầu giống các mốc thời gian trên. Cụ thể, những bé gái trên 13 – 14 tuổi và các bé trai 15 – 16 tuổi vẫn chưa xuất hiện các dấu hiệu của tuổi dậy thì.

Dấu hiệu và triệu chứng dậy thì muộn ở nam và nữ

Dấu hiệu của tuổi dậy thì rất dễ nhận ra vì đó là những thay đổi lớn trên cơ thể, cụ thể:

Ở nam giới: Trẻ sẽ cao hơn, nặng cân hơn, vai mở rộng và cơ bắp bắt đầu phát triển, thanh quản (cơ quan phát âm) to rộng ra hơn nên tiếng nói trở nên trầm đục, hệ thống lông phát triển, có ria mép và mọc râu. Đồng thời, tinh hoàn và dương vật sẽ lớn hơn, đặc biệt có hiện tượng phóng tinh lần đầu.

Ở nữ giới: Ngực và lông vùng kín sẽ phát triển, sau đó có kinh nguyệt, hông sẽ rộng ra và bắt đầu xuất hiện đường cong, chiều cao và cân nặng tăng lên nhanh chóng, tính tình trở nên nhẹ nhàng và kín đáo hơn.

Thông qua các dấu hiệu trẻ dậy thì, cha mẹ sẽ có thể nhận ra con của mình có đang bị dậy thì muộn hay không. Các biểu hiện giúp nhận dạng là:

Ở nam giới: Tinh hoàn không phát triển to hơn khi ở độ tuổi 14 hoặc giai đoạn tăng trưởng sinh dục bị trì hoãn hơn 5 năm.

Ở nữ giới: Ngực không phát triển vào độ tuổi 13, chu kỳ kinh nguyệt không bắt đầu khi trẻ đã được 16 tuổi.

Tại sao trẻ em dậy thì muộn?

Dậy thì muộn ở trẻ em có thể do nhiều nguyên nhân nhưng chủ yếu xuất phát từ các yếu tố như: di truyền, bệnh mạn tính, vấn đề về tuyến yên, tuyến giáp, chế độ dinh dưỡng… Một số nguyên nhân thường gặp như:

Do gen di truyền: Nếu trong gia đình có người từng bị dậy thì chậm thì trẻ cũng có thể bị dậy thì chậm. Tuy nhiên, với trường hợp này cha mẹ không cần phải can thiệp nhiều, bởi trẻ vẫn sẽ phát triển mà không ảnh hưởng đến quá trình phát triển chung của cơ thể cũng như khả năng sinh sản.

Yếu tố di truyền là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng dậy thì muộn ở trẻ (Nguồn: Internet)

Tuyến yên hoặc tuyến giáp – các tuyến sản xuất hormone quan trong gặp vấn đề.

Có nhiễm sắc thể bất thường như hội chứng Turner (xảy ra ở nữ) hoặc hội chứng Klinefelter (xảy ra ở nam) đều có thể làm chậm phát triển giới tính, cũng như gây ra nhiều vấn đề sức khỏe khác.

Các bệnh mạn tính: Những trẻ không may bị mắc bệnh đái tháo đường, bệnh thận hoặc hen suyễn có thể sẽ làm chậm quá trình phát triển của cơ thể, thậm chí là không phát triển về giới tính.

Chế độ dinh dưỡng: Trẻ bị suy dinh dưỡng có thể sẽ dậy thì muộn hơn những bé có một chế độ ăn uống cân bằng đủ chất. Đặc biệt, dậy thì muộn thường rất hay xảy ra ở những người không ăn đủ bữa, biếng ăn, rối loạn ăn uống…

Điều trị dậy thì muộn ở trẻ em bằng cách nào?

Việc điều trị dậy thì muộn sẽ phù thuộc vào nguyên nhân. Trẻ em mắc chứng dậy thì muộn do thể trạng có thể không cần điều trị vì trẻ chỉ cần thêm thời gian để phát triển.

Nếu nguyên nhân gây dậy thì muộn là do tình trạng mất cân bằng nội tiết tố hay do một căn bệnh nào đó, cha mẹ cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị. Thông thường, bác sĩ sẽ sử dụng các liệu pháp hormone ngắn hạn để giúp trẻ phát triển. Cụ thể:

Ở bé trai: Bác sĩ có thể bổ sung hormone testosterone bằng cách tiêm trực tiếp hoặc dùng miếng dán và gel bôi.

Ở bé gái: Bác sĩ sẽ bổ sung hormone estrogen hoặc progesterone bằng thuốc hoặc gel bôi.

Một số kỹ thuật giúp nhận biết dậy thì muộn ở trẻ em

Xét nghiệm máu: Dùng để đo lường mức độ hormone trong máu.

Phân tích nhiễm sắc thể: Phân tích nhiễm sắc thể giúp loại bỏ các rối loạn hiếm gặp.

Chụp X-quang: Giúp kiểm tra xem trẻ có phát triển chậm hơn bình thường không.

Chụp cắt lớp (CT) hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI) não để kiểm tra hoạt động của tuyến yên.

Siêu âm để kiểm tra buồng trứng và tử cung có phát triển bình thường không.

Nhìn chung, phần lớn các trường hợp trẻ dậy thì muộn không gây nhiều ảnh hưởng đến sự phát triển của cơ thể nhưng có thể làm ảnh hưởng tâm lý. Chính vì thế, cha mẹ cần giúp trẻ giữ bình tĩnh và đón nhận chuyện này một cách tự nhiên. Nếu không thể giải quyết những khúc mắc trong lòng trẻ, hãy đưa bé đến gặp bác sĩ tâm lý để có được lời khuyên phù hợp.

Hỏi: Con em năm nay 9 tuổi, ngực trái có biểu hiện nhú lên và đầu ngực phải bình thường. Từ lúc có biểu hiện này đến thời kỳ ra kinh nguyệt mất khoảng thời gian bao lâu? Đây có phải báo hiệu cháu đang dậy thì, có cách nào làm chậm quá trình dậy thì của cháu, để cháu có thể cao hơn được không? Cảm ơn bác sĩ! Lê An Khanh (vannga1969@gmail.com)

Trả lời:

Những thập niên gần đây, tuổi dậy thì của trẻ em trai và em gái có sớm hơn so với trước kia từ 1-2 tuổi. Trước kia tuổi thấy kinh của em gái là 13-14 tuổi nhưng hiện nay tuổi thấy kinh bình quân là 10,5 tuổi, cũng có trường hợp 8,5 tuổi đã thấy kinh (kinh nguyệt sớm). Khi em gái lên 7-8 tuổi nhũ hoa bắt đầu nhô to và đau, có thể một bên to trước. Khoảng vài năm sau em gái sẽ thấy kinh nguyệt – đây là dấu hiệu đánh dấu em gái dậy thì thực sự. Một năm trước khi dậy thì thực sự các em thường phát triển chiều cao nhanh có khi tới 10-12cm/năm. Sau khi có kinh nguyệt thì chiều cao các năm sau sẽ chững lại chỉ cao thêm 1-2cm/năm và các em tiếp tục phát triển đến năm 25 tuổi thì không cao nữa. Nghiên cứu cho thấy những em gái dậy thì sớm sẽ có chiều cao lúc trưởng thành thấp hơn so với các em dậy thì ở tuổi bình thường. Hiện nay chưa có phương pháp nào kìm hãm sự chậm lại của dậy thì. Trường hợp con gái bạn 9 tuổi nhũ hoa mới bắt đầu to là hoàn toàn bình thường. Tuy nhiên, chiều cao sẽ ảnh hưởng bởi 3 yếu tố: thứ nhất do gen, thứ hai do dinh dưỡng (từ thời kỳ mang thai, nuôi dưỡng trong những năm đầu đời) và thứ ba là do môi trường sống và chế độ tập luyện, vận động… Những trẻ bị suy dinh dưỡng thấp còi thời niên thiếu sẽ có chiều cao lúc trưởng thành thấp hơn những trẻ phát triển bình thường. Do vậy, các bậc phụ huynh cần chú ý nuôi dưỡng trẻ ngay từ khi bà mẹ mang thai và những năm đầu đời (1.000 ngày đầu đời) của trẻ để trẻ có sự phát triển toàn diện về thể lực và trí tuệ.

(BS. Vũ Ngọc Anh – Theo SK & ĐS)