Chào các bạn đến với chuyên mục Văn Phạm Mỗi Ngày của Nhóm Dịch Thuật Lightway. Chuyên mục văn phạm mỗi ngày là nỗ lực nhằm cung cấp cho bạn đọc những điểm văn phạm ‘nhỏ nhưng có võ’ để từ đó cải thiện khả năng dịch thuật tiếng Anh của các biên dịch viên, những bạn tự học tiếng Anh hoặc tự học dịch thuật nói chung.
Hôm nay chúng ta sẽ nói về từ So.
Từ So được sử dụng rất thường xuyên trong đàm thoại hằng ngày, đến nỗi ngay cả những người bản xứ Mỹ cũng không để ý đến sự phức tạp của từ này.
Từ So này có (conjunction), với những nghĩa khác nhau. Nói chung thì từ So có khoảng 25 nghĩa, thật là một từ vựng tiềm ẩn sức mạnh.
Vậy hôm nay chúng ta sẽ nói tới ba loại cụm từ (phases) với So mà người học tiếng Anh hay bị bối rối, đó là So, So that, và So + Tính từ/Trạng từ + that, sau đó sẽ cùng so sánh chúng với nhau.
Therefore…
Trước tiên hãy nói đến vai trò liên từ của So – tức là một từ nối hai hay nhiều thứ lại với nhau, như hai câu hoặc hai từ. Khi dùng So theo cách này thì nó sẽ có nghĩa tương tự như therefore… (vậy nên) hoặc “for that reason” (vì lý do đó)
Với ý nghĩa này thì So có thể liên kết hai câu lại với nhau và cho chúng ta thấy kết quả của thứ gì đó được nêu trong câu thứ hai. Thử ví dụ:
The apartment was too hot, so we opened the window
(Căn nhà nóng quá, nên chúng tôi đã mở cửa sổ)
Câu thứ nhất nêu tình huống: căn hộ nóng quá. Và được nối với câu thứ hai bằng từ So để dẫn đến hành động phát sinh từ tình huống ấy: mở cửa sổ.
In order to…
Bây giờ nói tới So that, cụm từ này sẽ bắt đầu một mệnh đề cho biết mối quan hệ giữa hai hành động. Nó nối một mệnh đề chính, hay một câu văn hoàn chỉnh, với một mệnh đề phụ thuộc (dependent clause), hay một câu
So that nghĩa là In order to (để…), trả lời cho câu hỏi Tại sao (Why?). Chúng ta dùng nó để bắt đầu một mệnh đề trạng ngữ chỉ mục đích (clause of purpose). Thử lấy một ví dụ
It helps to lower blood sugar so that you feel less hungry.
(Cái đó sẽ giúp giảm đường trong máu để bạn ít cảm thấy đói)
Mệnh đề trạng ngữ trong câu này là so that you feel less hungry, cho ta biết mục đích của hành động nêu ra trong mệnh đề chính. Tại sao cái đó lại giúp giảm lượng đường trong máu? Để cảm thấy ít bị đói.
So that có thể đứng ở đầu câu nhưng người ta ít khi làm vậy vì sẽ làm câu nói nghe thiếu tự nhiên (stilted) đối với người Mỹ. Ví dụ:
So that you feel less hungry, it helps to lower blood sugar.
(Để thấy ít bị đói, cái đó sẽ giúp giảm lượng đường trong máu)
Một lưu ý quan trọng đó là từ that trong so that có thể lược bỏ trong văn nói. Như ví dụ trên có thể nói là:
It helps to lower blood sugar so you feel less hungry.
Nhưng nếu thiếu that thì làm sao chúng ta biết nó nghĩa là in order to? Có thể nhận ra nhờ vào một động từ khiếm khuyết (modal verd), thường trong dạng câu này sẽ có một động từ như vậy, chằng hạn như can, could, may, might, will v.v. Như là:
It helps to lower blood sugar so you can feel less hungry.
Động từ khiếm khuyết trong mệnh đề trạng ngữ trên là can.
To the level described (đến mức mà…)
Cuối cùng, chúng ta cùng cái trên, có thể nói đơn giản nghĩa của nó là “đến một mức độ đã định”. Dưới đây là một ví dụ
This morning, the construction was so loud that we could not sleep.
(Sáng nay, việc xây dựng ồn ào đến mức chúng tôi không thể ngủ được)
Câu này nghĩa là việc xây dựng ồn ào đến một mức độ ngăn không cho chúng ta ngủ được.
Trong cụm từ so gọi là “mệnh đề hoàn thiện” (complement clause), nhưng chúng ta sẽ tạm chưa bàn tới loại mệnh đề này trong bài học hôm nay.
Điểm quan trọng trong bài này đó là biết được từ that trong cụm từ này cũng có thể lược bỏ. Khi đó câu văn sẽ nghe thành:
This morning, the construction was so loud we could not sleep.
Vậy thì nếu bỏ that đi thì sao chúng ta biết nghĩa của nó. Bạn hãy nghe tính từ theo sau So. Tính từ trong câu trên là loud (ồn ào).
So sánh cả ba
Bây giờ chúng ta sẽ so sánh ba cụm từ trên. Hãy xem ba câu sau đây, tuy viết có vẻ giống nhau nhưng nghĩa lại khác nhau:
He is funny, so his friends laugh at him.
Nghĩa ở đây là: Anh ta hài hước, nên bạn bè cười anh ta.
Câu tiếp theo:
He makes jokes so that his friends will laugh.
Nghĩa là: Anh ta nói đùa (với mục đích) để bạn bè cười. Nó trả lời cho câu hỏi “tại sao anh ta nói đùa?”. Lưu ý đến động từ khiếm khuyết “will” trong mệnh đề trạng ngữ.
Câu cuối cùng:
He is so funny that his friends laugh at him.
Nghĩa là: Anh ta hài hước đến mức bạn bè cười anh ta
Chúng ta có thể thấy rằng cả ba cụm từ hôm nay đều có thể có động từ khiếm khuyết, nhưng mệnh đề trạng ngữ với so that thì thường sẽ có hơn.
Rất vui các bạn đã đọc bài. Nhóm dịch thuật Lightway là nhóm dịch tập hợp những biên dịch viên độc lập chuyên dịch thuật tiếng Anh mọi thể loại
Thân chào và hẹn gặp lại các bạn trong chuyên mục tự học tiếng Anh kì sau.